How to: De ultieme gids voor videobestandsformaten

Bestandsformaten voor video zijn essentieel bij het maken, verspreiden en afspelen van digitale video's. In dit artikel bespreken we de eigenschappen, voor- en nadelen van verschillende videoformaten zoals MP4, MKV en meer. We behandelen de toepassingen, compatibiliteit met verschillende apparaten en platforms, videokwaliteit, bestandsgrootte, compressiemethoden en ondersteunde codecs. Door deze formaten te begrijpen, kun je beter geïnformeerde keuzes maken bij het werken met videobestanden om aan jouw specifieke behoeften te voldoen.

Wat is een videobestandsformaat?

Een videobestandsformaat is een gestandaardiseerde methode om digitale videogegevens te organiseren en coderen voor opslag en weergave. Het bepaalt de structuur en indeling van het videobestand, inclusief metadata, audio en visuele componenten.

Wat is een videocontainer?

Een videocontainer, ook wel multimediacontainer of wrapper genoemd, is een bestandsformaat dat verschillende soorten digitale mediagegevens inkapselt, waaronder video, audio, ondertiteling en metadata. 

Het belangrijkste doel van een videocontainer is om een gestandaardiseerde manier te bieden om deze verschillende mediacomponenten te verpakken en op te slaan in één enkel bestand.

Veelgebruikte video-containerformaten zijn MP4, AVI, MKV en WebM.

Een videocontainer fungeert als een 'omhulsel' rond de gecomprimeerde video- en audiogegevens, die zijn gecodeerd met specifieke codecs. Naast de video- en audiostreams kan een container ook andere gerelateerde gegevens opslaan, zoals:

• Ondertiteling of gesloten bijschriften

• Metadata (titel, auteur, datum, enz.)

• Hoofdstukken of bladwijzers

• Thumbnail afbeeldingen

• Aanvullende gegevens (3D-informatie, VR-gegevens, enz.)

Wat is een Video Codec?

Het woord 'codec' is een portmanteau van compressor-decompressor (of coder-decoder). Een video codec is een software-algoritme dat digitale videogegevens comprimeert en decomprimeert. Het voornaamste doel is om de bestandsgrootte van videogegevens te verkleinen terwijl de visuele kwaliteit behouden blijft. Codecs doen dit door de video-inhoud te analyseren en verschillende compressietechnieken toe te passen om overbodige of onnodige informatie te verwijderen.

Lossy vs Lossless Codecs

Verliesgevende codecs, zoals H.264 en H.265, behalen hogere compressieratio's door tijdens het coderingsproces permanent een deel van de videogegevens te verwijderen. Dit resulteert in een kleinere bestandsgrootte, maar gaat ten koste van enige visuele kwaliteit.

Aan de andere kant gooien verliesloze codecs geen videogegevens weg tijdens het comprimeren, waardoor de oorspronkelijke kwaliteit behouden blijft. De compressieratio's zijn echter meestal lager, wat leidt tot grotere bestanden.

Coderen en decoderen

Coderen verwijst naar het proces van het comprimeren van videogegevens met behulp van een specifieke codec. Tijdens het coderen analyseert de codec de videoframes, identificeert overbodige informatie en past verschillende technieken toe, zoals ruimtelijke en temporele compressie, om de bestandsgrootte te verkleinen.

Decoderen is het omgekeerde proces, waarbij de gecomprimeerde videogegevens worden gedecomprimeerd en gereconstrueerd om af te spelen.

De coderings- en decoderingsprocessen zijn cruciaal voor videocompressie. Ze maken efficiënte opslag en overdracht van video-inhoud mogelijk, anders zouden de bestanden te groot zijn.

ProRes Video Codec

ProRes is een hoogwaardige intermediaire video codec, ontwikkeld door Apple. Deze codec wordt voornamelijk gebruikt in professionele videoproductieworkflows, zoals videobewerking, postproductie en kleurgradering. ProRes blijft de industriestandaard dankzij:

1. Hoogwaardige compressie

ProRes gebruikt een eigen compressiealgoritme dat een goede balans biedt tussen beeldkwaliteit en bestandsgrootte. Het biedt verschillende varianten, zoals ProRes 422, ProRes 422 HQ en ProRes 4444, die elk verschillende kwaliteits- en compressieniveaus bieden.

2. Compressie zonder of bijna zonder verlies

Sommige ProRes-varianten, zoals ProRes 4444, bieden verliesloze of bijna-verliesloze compressie. Dit betekent dat de gedecodeerde video identiek is aan, of zeer dicht in de buurt komt van, de oorspronkelijke ongecomprimeerde beelden.

3. Grootschalige invoering

ProRes is een veelgebruikte codec in de professionele video-industrie, vooral in workflows met Apple's Final Cut Pro en andere videobewerkingssoftware.

Veel videocamera's, vooral die voor professionele gebruikers, bieden de mogelijkheid om intern in ProRes-indelingen op te nemen. Deze camera's omvatten onder andere de Fujifilm X-H2S, Nikon Z9, Blackmagic Design Pocket Cinema Camera 6k Pro EF en de meeste high-end digitale cinema camera's. Andere camera's, zoals de Sony FX3 en de Canon EOS R5, kunnen ProRes-video opnemen met behulp van een externe monitorrecorder.

Relatie tussen videocontainers en codecs

De video- en audiogegevens in een container worden meestal gecomprimeerd met specifieke codecs, zoals H.264 voor video en MP3 voor audio. Het containerformaat zorgt voor het inkapselen en organiseren van deze gecodeerde gegevens en beheert de synchronisatie tussen de verschillende mediacomponenten.

Een video-container is essentieel voor de verpakking en opslag van diverse media-elementen, waaronder video, audio en metadata, in een gestandaardiseerd en compatibel formaat. De keuze van het containerformaat kan de prestaties, compatibiliteit en functies van de video-inhoud sterk beïnvloeden, waardoor het een belangrijke factor is bij het beheer en de distributie van videobestanden.

Wat zijn de meest voorkomende videobestandsformaten?

MP4- videoformaat

• De meest gebruikte en compatibele video-indeling voor verschillende apparaten en platforms.

• Maakt gebruik van efficiënte codecs zoals H.264 en AAC voor video- en audiocompressie.

• Biedt een goede videokwaliteit met behoud van relatief kleine bestandsgroottes.

• Geschikt voor online platforms voor het delen van video's zoals YouTube, Facebook, Twitter en Instagram.

AVCHD (Advanced Video Coding High Definition)

• Ontwikkeld door Apple voor zijn QuickTime-speler.

• Ondersteunt video, audio en visuele effecten van hoge kwaliteit.

• Maakt gebruik van MPEG-4 codering, maar resulteert over het algemeen in grotere bestanden.

• Breed compatibel en ondersteund op verschillende platforms, waaronder YouTube en Facebook.

MKV- videoformaat

• Een open-source containerindeling die een breed scala aan video- en audiocodecs ondersteunt.

• Biedt flexibiliteit op het gebied van ondersteuning van codecs en metadata.

• Compatibel met verschillende mediaspelers zoals VLC en Miro, maar kan beperkte ondersteuning hebben in sommige programma's.

MOV-videoformaat

• Ontwikkeld door Apple voor zijn QuickTime-speler.

• Ondersteunt video, audio en visuele effecten van hoge kwaliteit.

• Gebruikt MPEG-4- of ProRes-codecs, maar resulteert over het algemeen in grotere bestanden.

• Breed compatibel en ondersteund op verschillende platforms, waaronder YouTube en Facebook.

WMV-videoformaat

• Ontwikkeld door Microsoft voor zijn Windows Media Player.

• Biedt een goede videokwaliteit, maar met grotere bestanden.

• Ondersteund door YouTube, maar kan extra software vereisen op niet-Windows platformen.

WebM- en HTML5- videoformaat

• Ontworpen voor het insluiten van video's op websites.

• Ze bieden kleine bestandsgroottes voor efficiënt laden en streamen.

• WebM is een open-source formaat, terwijl HTML5-video een standaard is voor webbrowsers.

FLV- videoformaat

• Ontwikkeld voor Adobe Flash Player.

• Veel gebruikt voor online videostreaming, vooral op YouTube.

• Beperkte compatibiliteit met iOS-apparaten vanwege de beperkingen van Flash Player.

MPEG-2 PS/MPEG1-videoformaat

• Het aanbevolen formaat voor het branden van video's op DVD's.

• Gebruikt de H.262 codec, die geschikt is voor DVD-weergave.

Wat is bitrate?

Bitrate is een maat voor de hoeveelheid gegevens die in een bepaalde tijdsperiode wordt verwerkt. Bij video verwijst bitrate naar het aantal bits dat wordt gebruikt om één seconde aan videogegevens te coderen of over te brengen.

Hoe hoger de bitrate, hoe meer gegevens er worden gebruikt om de video weer te geven. Dit resulteert in een hogere kwaliteit, maar ook in een grotere bestandsgrootte. Omgekeerd betekent een lagere bitrate dat er minder gegevens worden gebruikt om de video te coderen, wat leidt tot kleinere bestanden maar mogelijk ook tot een lagere kwaliteit. De bitrate wordt meestal gemeten in kilobits per seconde (kbps) of megabits per seconde (Mbps). Een video die is gecodeerd met 4 Mbps heeft bijvoorbeeld een bitrate van 4 miljoen bits per seconde.

Wat is bitdiepte? 

Digitale afbeeldingen bestaan uit drie afzonderlijke kleurkanalen: rood, groen en blauw. Daarom wordt het kleurmodel RGB genoemd. Samen vormen ze de uiteindelijke afbeelding. Met 8-bits kan elk kanaal 256 tinten van een bepaalde kleur vastleggen, wat betekent dat de uiteindelijke afbeelding in totaal 16,7 miljoen kleuren kan weergeven. Een 10-bits bestand bevat 1.024 tinten per kanaal, wat resulteert in meer dan een miljard kleuren in totaal. 

Lees meer in onze uitgebreide gids over de verschillen tussen 8-bit en 10-bit.

Hoe werkt chroma subsampling?

Bij het kiezen van een videocodec zie je vaak getallen zoals 4:2:2 of 4:4:4. Deze getallen geven de chroma subsampling-methode aan die in een bepaalde codec wordt gebruikt. Maar wat is chroma subsampling precies?

Chroma subsampling is een slimme techniek die wordt gebruikt in digitale beeldvorming en video. Het doel is om de hoeveelheid kleurinformatie (chroma) te verminderen ten opzichte van de helderheidsinformatie (luma), terwijl de waargenomen beeldkwaliteit behouden blijft. Je kunt het vergelijken met een recept waarbij je de hoeveelheid van een bepaald ingrediënt (chroma) vermindert zonder de algehele smaak (beeldkwaliteit) aan te tasten. Deze reductie van kleurgegevens helpt om de bestandsgrootte beheersbaar te houden en het werken met de bestanden te vergemakkelijken.

Het concept is gebaseerd op het feit dat onze ogen gevoeliger zijn voor helderheid dan voor kleur. Door de chroma-gegevens te verkleinen, kunnen we de bestandsgrootte verkleinen zonder merkbaar verlies van visuele kwaliteit. Chroma subsampling vermindert de bestandsgrootte met:

1. Het beeld scheiden in luma- (Y) en chromacomponenten (Cb, Cr)

 In een digitale afbeelding of video wordt de kleurinformatie weergegeven met behulp van een kleurruimte die de afbeelding scheidt in een luma (Y) component en twee chroma (Cb, Cr) componenten. Luma vertegenwoordigt de helderheid of intensiteit van het beeld, terwijl chroma de kleurinformatie vertegenwoordigt.

2. Chroma subsamplen

Chroma subsampling houdt in dat de resolutie van de chromacomponenten (het aantal monsters) wordt verlaagd in vergelijking met de luma-component. Dit wordt gedaan door de chroma-informatie horizontaal, verticaal of beide te 'downsamplen', terwijl de volledige resolutie van de luma-informatie behouden blijft.

3. Gebruikelijke chroma-subsampling ratio's

De chroma-subsampling ratio wordt meestal uitgedrukt als een getal van drie cijfers, zoals 4:4:4, 4:2:2 of 4:2:0. Het eerste getal staat voor de luma-sampling, het tweede voor de Cb (blauw-verschil) chroma-sampling en het derde voor de Cr (rood-verschil) chroma-sampling. Bijvoorbeeld, 4:2:2 betekent dat er voor elke vier luma-samples twee Cb-samples en twee Cr-samples zijn.

FAQ: Welk videobestandsformaat moet ik kiezen?

Wat is het beste bestandsformaat voor video?

Er is niet één 'beste' bestandsindeling voor video in het algemeen, omdat de ideale keuze afhangt van verschillende factoren, zoals het beoogde gebruik, compatibiliteitseisen, kwaliteitseisen en overwegingen met betrekking tot bestandsgrootte. Sommige populaire en veelgebruikte formaten, zoals MP4, onderscheiden zich echter door hun veelzijdigheid en prestaties.

Wat zijn de beste videoformaten en instellingen voor YouTube?

Gebruik MP4 en H.264 om video's te uploaden naar YouTube. Je kunt tot 8k exporteren en uploaden. Voor een standaard 4k-video met 30 fps moet je een bitrate van 35 tot 45 mb/s gebruiken. 

• Formaat: H.264 (.mp4)

• Resolutie: 8k (7680x4320), 4k (3840x2160), 2k (2560x1440), 1080p (1920x1080), 720p (1280x720) of lager.

• Framesnelheid: komt overeen met de framesnelheid van de bronvideo

• Gewenste bitrate: Gebruik voor video met 24-30 fps 80-160 Mb/s voor 8k; 35-45 Mb/s voor 4k; of 8 Mb/s voor 1080p. Gebruik voor 48-60 fps video 120-240 Mb/s voor 8k; 53-68 Mb/s voor 4k; of 24 Mb/s voor 1080p.

• Bitrate codering: VBR, 1-pass

• Veldvolgorde: Progressief

• Beeldverhouding: komt overeen met de beeldverhouding van de bronvideo.

Lengte: Maximaal 12 uur lang

Wat zijn de beste video-indeling en instellingen voor Instagram?

Wanneer je video's exporteert voor Instagram, raden we je aan MP4 en H.264 te gebruiken. Je instellingen zijn afhankelijk van of je een post of een story publiceert. Gebruik voor een post 1920x1080 (liggend) of 1080x1080 (vierkant). Voor een story gebruik je 1080x1920 (verticaal). 

• Formaat: H.264 (.mp4)

• Resolutie: 1920x1080 (liggend), 1080x1080 (vierkant) of 1080x1920 (verticaal)

• Framesnelheid: 30fps of 29,97fps

• Gewenste bitrate: 15 Mb/s

• Bitrate codering: VBR, 1-pass

• Veldvolgorde: Progressief

Lengte: Maximaal 60 seconden lang

Wat zijn de beste instellingen en het beste videoformaat voor TikTok?

Als je een video exporteert voor TikTok, gebruik dan MP4 & H.264. De maximale resolutie voor TikTok is 1080x1920. Wanneer je je video opneemt, moet je dit doen met je camera verticaal gehouden op 1080 of horizontaal gehouden op 4k. De maximale bestandsgrootte hangt af van hoe je je video uploadt. Het is 500MB op desktop, 287MB op iOS en 72MB op Android. 

• Formaat: H.264 (.mp4)

• Framegrootte: 1080x1920 (verticaal)

• Framesnelheid: 30fps of 29,97fps

• Gewenste bitrate: 5-10 Mb/s

• Bitrate codering: VBR, 1-pass

• Veldvolgorde: Progressief

• Beeldverhouding: 9:16

Lengte: Maximaal 10 minuten

Wat zijn de beste video-indeling en exportinstellingen voor websites?

We raden aan om een privé YouTube-video in te sluiten, maar als je zelf een video wilt hosten, raden we de volgende instellingen aan:

• Formaat: H.264 (.mp4)

• Framegroottes: UHD, Quad HD, Full HD, HD of SD NTSC Wide

• Framesnelheid: overeenkomen met de framerate van de bronvideo

• Gewenste bitrate: 8Mbps voor 1080p, of 45Mbps als het een 4k-video is

• Bitrate codering: VBR, 1-pass

• Veldvolgorde: Progressief

• Beeldverhouding: komt overeen met de beeldverhouding van de bronvideo

Welk formaat is beter dan MP4?

Dat hangt af van je behoeften. Het MKV-formaat biedt echter enkele voordelen ten opzichte van het MP4-formaat. Het ondersteunt codecs van betere kwaliteit en lossless compressie.

Welke videocodec is het beste voor kwaliteit?

Objectief gezien is RAW-video rechtstreeks van de camera de best mogelijke videocodec. De bestandsgrootte is echter veel te groot voor de meeste mensen om te gebruiken. Het beste compromis is dus het gebruik van ProRes, dat de beste videokwaliteit biedt met een beheersbare bestandsgrootte.

Als je deze kennis wilt oefenen, bekijk dan onze beste camera's voor wildlife videografie. Als je je kennis over afbeeldingsformaten wilt opfrissen, bekijk dan onze gids voor afbeeldingsformaten. 

Lees camerareviews, interviews en meer op onze MPB Blog.