Advies: Het Noorderlicht Fotograferen Doe Je Zo

De Aurora Borealis, oftewel het noorderlicht, is een van de meest indrukwekkende natuurverschijnselen, maar kan lastig vast te leggen zijn. Hoewel het niet heel moeilijk is om te fotograferen, vraagt het wel wat aandacht voor belichting en de beweging van het licht. In deze gids leer je alles over het vastleggen van het noorderlicht: van hoe je weet wanneer het zichtbaar is tot de juiste camera-instellingen, locaties en kadrering voor de beste resultaten. We stuurden onze fotograaf Ian Howorth naar Finland om dit magische fenomeen vast te leggen. Aan jou het woord, Ian.

‘Veel mensen denken meteen aan IJsland als dé plek om het noorderlicht te zien, maar het is te bewonderen op elke locatie tussen de 60 en 75 breedtegraden. Denk aan Zweden, Noorwegen, IJsland, Groenland, Canada, Alaska en Rusland. Wij kozen voor Finland vanwege de goede bereikbaarheid en de ligging dicht bij de poolcirkel.

Het noorderlicht ontstaat door krachtige zonnewinden die de aarde bereiken en botsen met luchtmoleculen in onze atmosfeer. Deze botsingen zetten de energie om in licht, dat door de magnetische polen wordt verspreid en zo het prachtige schouwspel van het noorderlicht creëert.

Wanneer kun je het noorderlicht zien?

De beste kans om het noorderlicht te zien, heb je tussen augustus en april. Hoewel het noorderlicht het hele jaar door voorkomt, wordt het overdag overstraald door zonlicht. Een donkere hemel is dus essentieel, wat de winter met zijn lange, donkere nachten ideaal maakt om dit fenomeen met het blote oog te aanschouwen.

Hoewel we wisten dat er geen garanties waren om het noorderlicht te zien tijdens onze vierdaagse trip, hebben we onze kansen vergroot door het lokale weer en een weerapp nauwlettend in de gaten te houden. In landen waar het noorderlicht zichtbaar is, wordt vaak een deel van het weerbericht gewijd aan de kans om het te spotten.

Finland is enorm, en er komen veel kilometers bij kijken. Zodra het donker wordt, is er eigenlijk maar één aanpak: houd je ogen goed open en zorg dat je camera klaarstaat. Helaas is er geen snelle oplossing, gewoon ouderwets opletten en geduld hebben.

Ik ben zeker geen expert, en er valt nog veel te leren over het vastleggen van het noorderlicht. Wat ik wel heb ontdekt, is dat hoe donkerder je omgeving, hoe beter je resultaten zijn. Soms is het licht zo zwak dat een lange belichtingstest de enige manier is om te checken of het noorderlicht er überhaupt is. Veel mensen verwachten dat het noorderlicht net zo helder is als op foto's, maar dat is vaak niet zo. Tenzij je onder een echt donkere hemel staat, lijkt het op foto's vaak feller dan met het blote oog.

Vermijd plekken met veel omgevingslicht, want lichtvervuiling kan je foto verpesten en je kansen om het noorderlicht te zien flink verminderen.

Hetzelfde geldt als je in de auto zit. Elk omgevingslicht, vooral straatverlichting, maakt het bijna onmogelijk om het noorderlicht te zien als je uit het raam kijkt. Richt je liever op afgelegen plekken, ver weg van steden. Je ogen zullen zich vanzelf aanpassen aan de duisternis, waardoor je zelfs de zwakste sporen van het noorderlicht kunt waarnemen.

Camera-instellingen  

Veel van de foto's in dit artikel zijn gemaakt met een ISO tussen 1600 en 3200 op een Sony A9. Mijn doel was om de sterren scherp vast te leggen, zonder bewegingssporen, omdat ik dat effect wilde vermijden. Ik koos voor een uitstraling die meer lijkt op wat je met het blote oog zou zien.

Gebruik bij voorkeur een camera met uitstekende ISO-prestaties, zodat je zonder problemen tot 6400 ISO kunt gaan als het nodig is. Maar onthoud, dit is slechts mijn voorkeur. Je kunt zeker ook met een lagere ISO fotograferen, de lens verder openzetten en/of de sluitertijd verlengen. Houd er wel rekening mee dat dit invloed heeft op de uitstraling van je foto's.

Het noorderlicht kan soms snel bewegen, en hoewel je bijna altijd wel een mooie foto krijgt, helpt een kortere sluitertijd om de beweging goed vast te leggen. Als je je lens helemaal opent op het grootste diafragma, kun je langere sluitertijden of een lagere ISO gebruiken, maar dit kan resulteren in een zachter beeld met minder details. Ik heb gekozen voor een scherp beeld met een korte sluitertijd en een hoge ISO, omdat ik wist dat ik in de nabewerking eventuele kleurruis makkelijk kon verwijderen, terwijl ik toch de scherpte behoud door op f/8 te fotograferen.

Lenzen

Wat lenzen betreft, raad ik aan om zoomlenzen te gebruiken. Ik koos voor een 24-70mm f/2.8 GM en een 70-200mm f/2.8 GM OSS, beide van Sony G Master – echt topkwaliteit. Normaal gesproken werk ik liever met prime-lenzen, maar in koude omstandigheden en met beperkte ruimte is het belangrijk om snel en flexibel te kunnen werken.

Hoewel beide lenzen uitstekend presteren bij volledige opening, zijn ze ook prijzig. Als je de meeste van je opnamen echter bij f/5.6 of lager maakt, zullen de meeste vergelijkbare, goedkopere lenzen ook goede resultaten opleveren.

Technieken en uitrusting  

Een statief is absoluut essentieel. Ik gebruik sluitertijden van 8 tot 25 seconden, dus stabiliteit is cruciaal. Bij deze tijden zijn zelfs de kleinste camerabewegingen zeer storend. Zorg ervoor dat je statief stevig is, vooral als je langere lenzen gebruikt en er veel wind staat.

Je begint vanaf ongeveer 25 seconden merkbare beweging in de sterren te zien door de rotatie van de aarde. Mijn algemene richtlijn is dat sterren rond of gestreept moeten zijn; alles daartussenin ziet er vreemd uit. Dit kan een verschil maken van een paar seconden tot uren. Het kan geen kwaad om voor je reis al wat te experimenteren, zodat je op locatie efficiënter te werk kunt gaan.

Naast de camera, lens en statief is een krachtige zaklamp of lamp een essentieel accessoire. In het donker heeft je camera moeite om scherp te stellen. Neem een zaklamp mee met een groot bereik, zodat je de afstand kunt verlichten en scherpstellen - zowel met autofocus als handmatig, afhankelijk van wat je voorkeur heeft.

Iedereen heeft zijn eigen voorkeuren als het gaat om het fotograferen van het noorderlicht. Sommigen geven de voorkeur aan een puur natuurlijke uitstraling, terwijl anderen graag een vleugje van de door de mens gemaakte wereld toevoegen. Dit is jouw kans om creatief te zijn en het licht op verschillende manieren in te kaderen. Met mijn zaklamp heb ik een stukje van het landschap "beschilderd" om wat drama toe te voegen. Dit geldt ook voor gebouwen; door elementen uit de menselijke wereld toe te voegen, geef je de natuurlijke wereld een gevoel van schaal en aanwezigheid.

Vergeet niet even stil te staan en te kijken  

Als je je foto hebt gemaakt en een tijdje naar je scherm hebt gekeken, leg dan je camera weg en blijf even staan. Laat je ogen zich aanpassen aan de duisternis, zodat je echt kunt genieten van het noorderlicht. Door enkele minuten gewoon te bewonderen, zonder te fotograferen, zul je daar geen spijt van krijgen.’

Bedankt, Ian! Als je van dit artikel hebt genoten, ben je misschien geïnteresseerd in enkele fotografietips voor koud weer. Lees meer tips en technieken op onze MPB Blog.