In Actie: Fujifilm GFX 100S voor Portretfotografie

Over de afgelopen dertig jaar heeft fotograaf Del Francis de creatieve gemeenschap van Londen vastgelegd met zijn indrukwekkende portretten in zowel kleur als zwart-wit. Hij heeft een eclectische verzameling portretten gemaakt, variërend van zangers, artiesten en dragqueens tot enkele van de meest invloedrijke kunstenaars en schilders uit het Verenigd Koninkrijk, waaronder Gilbert & George en Jock McFadyen. 

In 2019 kreeg Del de opdracht van de NHS om een portrettenproject te maken van NHS-medewerkers van het St Georges Hospital in Londen, gedurende twee jaar tijdens de Covid-19 pandemie. Del, die al jaren met middenformaat filmcamera's werkte, wilde graag de overstap maken naar middenformaat digitaal.

Onlangs heeft Del opnieuw het portret van de beroemde Schotse schilder Jock McFadyen vastgelegd in de Royal Academy of Arts. Hij was onder de indruk van de Fujifilm GFX 50S en was nieuwsgierig naar een vergelijkbaar model met twee keer zoveel megapixels: de Fujifilm GFX 100S.

Lees verder voor meer informatie over de portretfotografie van Del Francis met Jock McFadyen, bekijk de foto's en ontdek Del's ervaringen met de Fujifilm GFX 100S.

Het leven van een fotograaf is eigenaardig. Je bent deels technicus en deels kunstenaar, een reis door de tijd in een visuele achtbaan, altijd op zoek naar het vastleggen van momenten in beelden, of ze nu in grijstinten of vol kleur zijn. Mensen hebben me altijd gefascineerd, en daarom ben ik aangetrokken tot portretten en andere vormen van beeldvorming gebaseerd op mensen.

Enkele maanden geleden kreeg ik een zeldzame kans om de wereldberoemde schilder Jock McFadyen van de Royal Academy of Arts te fotograferen. De fotoshoot vond plaats in zijn studio in Oost-Londen als onderdeel van een nieuw project voor hedendaagse kunstenaars genaamd By Recommendation. MPB bood me vriendelijk de Fujifilm GFX 100S aan om te testen tijdens de shoot - en wat een fantastische dag was dat!

Over Jock McFadyen

Ik volg het briljante werk van Jock McFadyen al sinds het einde van de jaren 1980. Ik heb zelfs een portret van hem gemaakt voor de Scottish Gallery rond 1989, toen ik net begon als fotograaf in Londen. Onze wegen kruisten opnieuw in 2019 tijdens zijn coördinatie van de zomertentoonstelling van de Royal Academy. Toen ontstond het idee om nog een portret van hem te maken. Na verloop van tijd deed zich de gelegenheid voor om Jock te fotograferen in zijn studio in London Fields.

Het was mijn eerste bezoek aan Jock's studio, dus ik nam een hele draagbare set mee: meerdere statief, draagbare studioflitsers, reflectoren, continuverlichting - mijn auto zat helemaal vol. Omdat ik niet wist wat ik kon verwachten, wilde ik goed voorbereid zijn en geen verrassingen tegenkomen. Degene die me normaal helpt, was op vakantie, dus ik stond er alleen voor.

Klaarmaken voor de shoot

Ik word altijd een beetje nerveus van dit soort shoots. Anders dan in een studio heb je geen totale controle over de omgeving of de belichting. Je moet snel inschatten waar en hoe je de beste foto kunt maken binnen de grenzen van een onbekend gebouw of onbekende ruimte. Gelukkig was Jock's studio erg ruim. Beneden was er een kleine galerie en boven bevond zich zijn lichte en luchtige werkstudio. 

Jock brak het ijs met sterke koffie en verhalen over hoe hij in 1969 op zijn motor van Zuidwest-Schotland naar Hyde Park in Londen reed om de Rolling Stones te zien. We praatten een paar uur over van alles en beseften toen dat we beter konden beginnen met de eigenlijke shoot voordat de dag voorbij was.

"Daar gaan we," zei ik tegen mezelf. Gewapend met de Fujifilm GFX 100S stond ik klaar om Jock McFadyen te fotograferen. Ik had me goed voorbereid door de handleiding door te nemen, YouTube-video's te bekijken en een paar testopnamen te maken. De camera maakte indruk. Normaal werk ik met mijn vertrouwde Canon EOS 5DS of een Monorail 5x4 filmcamera, die ik intuïtief begrijp. Maar met de Fujifilm GFX 100S maakte ik me geen zorgen. Het was een waar genoegen om mee te werken en alles viel op zijn plek tijdens de shoot.

De Fujifilm GFX 100S gebruiken

De Fujifilm GFX 100S biedt een indrukwekkende RAW-bestandsgrootte van ongeveer 300MB, een sensor met een fantastisch dynamisch bereik, en uitstekende beeldstabilisatie en ergonomie. Wat maakt deze camera zo bijzonder? Wat maakt hem uniek? Past hij bij jou en jij bij hem? Inspireert hij je om naar buiten te gaan en te creëren? Dergelijke vragen geven een camera zijn speciale karakter en bouwen na verloop van tijd een band op tussen de fotograaf en het apparaat.

Toen ik met Jock sprak, vroeg ik hem: "Hoe zie je jezelf? Wat voor soort foto van jou is er nog niet eerder gemaakt?" Ik wilde echt een portret van hem creëren dat zich onderscheidde van de vele standaardfoto's waarop Jock voor zijn schilderijen staat, omringd door zijn grote, grotachtige studio. Ik streefde naar een krachtig portret van de kunstenaar achter zijn werk, een inkijkje in de ware Jock en een uitdrukking van zijn persoonlijkheid. Na onze discussie besloten we om een hoofdportret te maken - een portret dat zijn innerlijke zelf zou tonen en de kijker recht in de ogen van Jock zou laten kijken, hopelijk zijn ware essentie onthullend.

Belichting

Om dit te bereiken heb ik een continue frontale strookbelichting ingesteld met een hoekige achterflits om zijn gezicht en hoofd vorm te geven. Hierdoor kun je schakelen tussen de twee effecten en twee heel verschillende soorten beelden creëren. Het ene is zachter en lijkt meer op daglicht, terwijl het andere hoekiger is en de botten en gelaatstrekken benadrukt. 

Toen alles klaar was, plaatste ik de Fujifilm GFX 100S op het statief. Ik controleerde het omgevingslicht, zorgde ervoor dat de flitser werkte en dat de camera-instellingen goed stonden ingesteld voor RAW-opnames op volledige grootte. En toen... klik! De eerste testafbeelding was gemaakt.

Electronische viewfinder

Een van de voordelen van deze camera en de elektronische viewfinder is dat je - in tegenstelling tot digitale spiegelreflexcamera's - het vastgelegde beeld kunt bekijken zonder je ogen van de viewfinder af te halen. Hierdoor hoef je niet naar het achterste scherm te kijken, wat de flow niet verstoort. De bedieningselementen om het diafragma en de sluitertijd aan te passen zijn heel eenvoudig en gemakkelijk te bedienen, zonder dat je naar de bovenplaat van de camera hoeft te kijken. Alles wat je moet weten wordt weergegeven in de viewfinder, zonder dat het te ingewikkeld wordt met gegevens.

Tonen

Wat opvalt aan de Fujifilm GFX 100S zijn de zeer gedetailleerde en subtiele beeldtonen die beschikbaar zijn op het achterscherm. Ik zag echt een verschil tussen dit systeem en mijn Canon EOS 5DS. De technologie heeft zich verder ontwikkeld en dat zie je terug in het grotere dynamische bereik. Als je het nodig hebt, kun je profiteren van de grote vrijheid die het biedt. Bovendien is de camera zelf eigenlijk kleiner dan mijn EOS 5DS, zelfs met accu. Erg indrukwekkend voor een middenformaat sensor camera met meer dan 100 megapixel!

Lenzen

Ik gebruikte de Fujifilm 110mm f/2 R LM WR, een korte telelens die perfect is voor portretfotografie. De lens is compact en past mooi bij de camerabody. Met een relatief snel diafragma voor deze brandpuntsafstand, kon ik de scherptediepte naar wens verkleinen om de achtergrond onscherp te maken. Zoals bij alle Fujifilm lenzen waren de prestaties uitstekend bij alle diafragma-instellingen, met scherpe beelden.

We namen een aantal close-up portretten met verschillende belichtingen en schakelden vervolgens over naar een meer klassieke opname van Jock voor een van zijn schilderijen. Maar we wilden ook een opname creëren waarbij Jock het gevoel had 'binnen' het schilderij te zijn. Voor dit doel gebruikten we de Fujifilm 45mm f/2.8 R WR lens. Deze lens heeft een gemiddelde groothoek en biedt het perfecte gezichtspunt en perspectief voor de opname. Opnieuw waren de prestaties van de lens uitstekend, met minimale vervorming van het onderwerp, wat cruciaal was omdat Jocks gezicht een groot deel van het beeld besloeg. Na het aanpassen van de belichting en de positie van Jock, klikte ik af. Foto klaar.

Jock, altijd de eeuwige kunstenaar, stemde ermee in om mij te laten vertrekken zonder hem de RAW-beelden op het achterscherm van de camera te laten zien. Ik waardeerde dit gebaar enorm, omdat ik er normaal gesproken niet van houd om mensen direct na het maken van de foto's de beelden te laten zien. Ik vind dat dit het moment en de 'magie' van het fotograferen kan verstoren. Na nog een sterke kop zwarte koffie hielp Jock me vriendelijk met het inpakken van mijn spullen in de auto. We namen afscheid en gingen onze eigen weg. Jock vertrok naar huis en vervolgens naar Frankrijk. Ik keek ernaar uit om de beelden te downloaden en hield mijn adem in!

Jordan Jackson

Toen ik nog steeds de camera bij me had, kreeg ik ook de gelegenheid om een portret te maken van zangeres Jordan Jackson. Het portret van Jordan Jackson werd snel geschoten in een kleine pop-up studio, omdat ze niet veel tijd had tussen de repetities door. Voor dit portret gebruikten we de Fujifilm GF 110mm f/2 lens. De belichting was simpel met een hoekige studioflitser en invullicht, en we maakten gebruik van een draagbare achtergrond.

Een bevriende uitgeverij wilde een idee testen voor een fotografische kalender van muziekinstrumenten. Ze vroegen of ik een testopname kon maken van een cello aan zee. Hiervoor heb ik de 45mm groothoek gebruikt. De Fujifilm GFX 100S heeft niet het klassieke optische spiegel- en prismasysteem. Het maakt gebruik van een elektronisch beeld dat rechtstreeks van de sensor naar een scherm aan de bovenkant van de camera wordt gestuurd, waar de fotograaf het via een optisch systeem bekijkt. Daarom is het beeld in werkelijkheid een soort digitale weergave van het optische beeld. Hierdoor kan het voor de fabrikant een technische uitdaging zijn om scherpstelhulpen te leveren als je de camera handmatig moet scherpstellen.

Handmatig scherpstellen

Toen we de cello aan zee fotografeerden, werd het onderwerp voornamelijk tegenlicht door de zon. Om dit te compenseren, hebben we invulflitsers gebruikt om de cello zelf te belichten en de belichting in evenwicht te brengen met het omgevingslicht. Omdat de belichting uitdagend was en de autofocus van de camera moeite had om het onderwerp scherp te stellen, koos ik ervoor om de handmatige scherpstel optie te gebruiken. In deze modus biedt de camera een digitaal gesplitst beeld microprisma, dat het centrale deel van het beeld in verschillende secties verdeelt. Als deze secties niet uitgelijnd zijn, betekent dit dat het beeld onscherp is. Zijn de delen wel uitgelijnd, dan weet je dat je scherp hebt gefotografeerd. Zonder deze handige modus zou het zeer uitdagend zijn geweest om deze opname te maken.

Bestandsgrootte foto's

Wanneer je uiteindelijk de beelden downloadt via de Fujifilm Capture software, valt meteen de enorme bestandsgrootte op, ongeveer 300 MB per RAW-beeld op ware grootte. Afhankelijk van je computer kan het verwerken van deze beelden in batch veel rekenkracht en capaciteit vergen. Je moet mogelijk wat meer geduld hebben dan gewoonlijk, maar de uiteindelijke resultaten zijn verbluffend.

Als je de foto vergroot, zelfs tot 200% in Photoshop, zul je weinig pixelvorming opmerken. De details van de grote sensor komen goed tot hun recht, vooral bij subtiele achtergrondgradaties in het beeld. Er is geen sprake van sporadische banding, wat soms voorkomt bij digitale processen. De nauwkeurigheid van kleurweergave, van de achtergrond tot de huidtinten, wordt goed behouden.

Het oordeel

Het antwoord is ja, ik zou uiteindelijk een Fujifilm GFX 100S kopen. Ik zou deze gebruiken als aanvulling op mijn bestaande Canon systeem, als vervanging voor mijn grootformaat analoge systeem, en voor specifieke projecten die extra megapixels vereisen, zoals tentoonstellingen.

De digitale viewfinder was wel even wennen. Als je net begint met fotografie en niet gewend bent aan optische viewfinders, dan zal de overgang geen probleem zijn. Maar als je gewend bent aan de levendigheid van een optische viewfinder, dan kan de overstap naar een elektronische viewfinder even wennen zijn.

De Fujifilm GFX 100S is een briljante camera. Voor een middenformaat camera is hij compact, maar hij ligt comfortabel in de hand. Hij is niet zwaar, maar voelt wel solide aan. De combinatie van sensor, lens en behuizing maakt het mogelijk om razendsnelle high-definition beelden vast te leggen. De bediening is eenvoudig, zelfs voor een ervaren fotograaf zoals ik, en de bijbehorende software is duidelijk en ondersteunend. De camera is robuust gebouwd en zal niet snel slijten, zelfs niet bij intensief gebruik. Zoals bij elk hoogwaardig gereedschap in je uitrusting, hangt het succes af van hoe je de camera gebruikt. Als je een fotograaf bent die stilstaande beelden maakt en op zoek is naar een apparaat dat uitmuntende beeldkwaliteit kan leveren voor grote projecten zoals tentoonstellingen, dan is de Fujifilm GFX 100S een uitstekende keuze.

Heb ik nog punten van kritiek? Het zou handig zijn als er een opschroefbare extra batterij beschikbaar zou zijn om de gebruiksduur van de camera te verlengen, vooral omdat de elektronische zoeker en het achterste scherm veel stroom verbruiken. Wanneer je in het veld bent, is het niet altijd handig om batterijen te moeten verwisselen. Maar mijn grootste klacht? Dat ik er nog geen heb!

Lees meer reviews en camerareviews op onze MPB Blog.