MPB Meets: Astrofotograaf Nicholas Römmelt

Al meer dan twintig jaar legt Nicholas Römmelt de nachtelijke hemel vast vanaf de toppen van de Alpen. Zijn astrofotografie is bekroond met prestigieuze prijzen, zoals de Astronomy Photographer of the Year Awards en de Sony World Photography Awards. Daarnaast bracht hij het fotoboek Sternbilder: Die Alpen bei Nacht uit (2017), waarvan nu de tweede editie verschijnt.

Zijn adembenemende beelden tonen vaak een eenzame figuur met een zaklamp, die een klein baken van licht werpt in de uitgestrekte duisternis. Omringd door imposante berglandschappen en een fonkelende sterrenhemel krijgt de ruimte een menselijke schaal. De persoon in de foto staat op een rots, alleen in het universum, en symboliseert hoop te midden van de oneindige nacht. Het resultaat? Indrukwekkende, bijna dromerige fotografie.

In dit interview vertelt Nicholas Römmelt over zijn weg naar astrofotografie, deelt hij zijn favoriete camera-uitrusting en geeft hij praktische tips voor beginners die zelf de nachtelijke hemel willen vastleggen.

Waarom heb je ervoor gekozen om je te specialiseren in astrofotografie?  

‘De sterren en de nachtelijke hemel hebben me altijd gefascineerd, al sinds ik een kind was. Ik verslond alles wat ik erover kon vinden. Fotografie kwam pas veel later in mijn leven, rond mijn 30e. Maar omdat ik al mijn hele leven in de bergen te vinden ben, was het bijna vanzelfsprekend om dat te combineren met fotografie—en uiteindelijk met astrofotografie.  

Het echte keerpunt kwam in 2003, toen ik een foto van de Melkweg zag. Ik wist meteen: dit moet ik zelf vastleggen. Maar destijds had bijna niemand in Europa ervaring met digitale fotografie van de Melkweg. Er waren geen tutorials of workshops, dus het was een lange en uitdagende weg om alles zelf uit te zoeken.’

Hoe zou je jouw manier van werken omschrijven?  

‘Ik ben gek op panoramafotografie, vooral ’s nachts. Zo kan ik meer van het indrukwekkende uitzicht meenemen in mijn beelden. Mijn foto’s ontstaan zelden spontaan. Meestal heb ik een locatie al weken van tevoren uitgekozen of ben ik er meerdere keren geweest om de perfecte opname te plannen. Daarna is het afwachten of het weer mee wil werken.  

Het astronomische deel van de compositie heeft maar een klein tijdsvenster. Soms kan een opname maar een paar dagen per jaar gemaakt worden. Als het dan slecht weer is, zit er niets anders op dan het project op te bergen tot de volgende kans zich voordoet.  

Voor mij is dat een wereld van verschil: een Melkweg in perfecte compositie in elkaar zetten in een beeldbewerkingsprogramma, of er in het echt actief naar op zoek gaan. Maar juist dat laatste is wat me aantrekt in astrofotografie. Het gaat niet om zo snel mogelijk content maken voor likes, maar om een visie tot leven te brengen.’

Waarom neem je menselijke figuren op in je astrofotografie?

‘Meestal zie je mijn vrouw en bergpartner Christina op de foto’s. Ikzelf kom alleen in beeld als het haar te koud wordt en ze al in haar slaapzak is gekropen! Grapje natuurlijk, maar ik sta nu eenmaal liever achter de camera dan ervoor. Christina heeft bovendien de kunst geperfectioneerd om compleet stil te blijven staan in de donkere nacht, zelfs op een belichte klif, gedurende de 2 tot 15 seconden die nodig zijn voor de opname.

Het draait allemaal om wat ik wil overbrengen: hoe het voelt om op precies dat punt te staan en vol verwondering om je heen te kijken. Een foto is in de basis tweedimensionaal en zelfs het scherm waarop je het bekijkt – zoals een mobiele telefoon – helpt niet echt om de ware schaal van het landschap te begrijpen.

Door een mens in beeld te brengen, krijgt de kijker direct een referentiepunt en een beter gevoel voor de enorme omvang van de omgeving. Bovendien maakt het een foto toegankelijker; mensen identificeren zich sneller met een figuur in beeld. In een tijd waarin we overspoeld worden met beelden, zorgt een menselijke aanwezigheid ervoor dat het oog net iets langer blijft hangen en de kijker de foto echt gaat verkennen.

Met mijn foto’s wil ik laten zien hoe waardevol en kwetsbaar onze natuur is. Een plek om je over te verwonderen, om je gedachten te laten dwalen, om te ervaren en te aarden. Als ik onder een sterrenhemel sta en me bedenk dat ik met het blote oog alleen de sterren binnen ons eigen sterrenstelsel kan zien – dat een diameter heeft van 100.000 lichtjaar – besef ik hoe klein en onbeduidend ik eigenlijk ben.

We verliezen de nacht. Miljoenen mensen hebben de Melkweg nog nooit met eigen ogen gezien, simpelweg omdat toenemende lichtvervuiling dat onmogelijk maakt. Maar als je iets niet kent, hoe kun je het dan beschermen?’

Wat zijn voor jou de grootste uitdagingen bij astrofotografie?

‘Op het juiste moment op de juiste plaats zijn. De laatste jaren is het steeds gebruikelijker geworden om dat met Photoshop op te lossen, door de hemel simpelweg te vervangen.

Zo zie je soms een Melkweg van het zuidelijk halfrond over een landschap van het noordelijk halfrond geplakt, of een landschap dat eigenlijk overdag of in de schemering is gefotografeerd, maar eruitziet alsof het ’s nachts is vastgelegd. Dit soort samengestelde beelden en tijdsvermengingen creëren ‘fictieve’ landschappen, waarbij het perfecte moment in feite nooit heeft plaatsgevonden.

Daar heb ik op zich niets op tegen, het kan prachtige kunst opleveren. Maar het probleem begint wanneer fotografen deze gemanipuleerde beelden presenteren alsof ze de werkelijkheid zijn. Dan houdt het voor mij op.’

Hoe belangrijk is de camera-uitrusting voor jou als astrofotograaf?  

‘De juiste apparatuur is zeker een belangrijke factor om professioneel te kunnen werken. Maar zelfs de beste gear maakt je nog geen goede fotograaf. Je kunt met de meest eenvoudige camera nog steeds een indrukwekkend beeld vastleggen.  

Sinds dag één fotografeer ik met Canon. Canon-camera’s zijn echte werkpaarden die blijven presteren, of het nu -25°C is in een arctische sneeuwstorm of +50°C in de woestijn.  

Onlangs heb ik bijna al mijn Canon digitale spiegelreflexcamera’s ingeruild voor een Canon EOS R en Canon EOS R5, samen met een aantal RF-lenzen. De overstap naar systeemcamera’s heeft mijn werk een stuk makkelijker gemaakt.’

Kun je ons enkele must-haves voor astrofotografie vertellen? Heb je advies voor beginners?

‘In het begin is een digitale spiegelreflexcamera met een full-frame sensor, een lichtsterke groothoeklens en een echt stabiel statief meer dan voldoende.

Ik moet altijd een beetje grinniken als ik mensen zie met peperdure apparatuur, maar een statief dat het gewicht nauwelijks aankan. Voor lange belichtingen – langer dan 15 seconden – is een goed statief essentieel. Anders zorgt zelfs het kleinste zuchtje wind ervoor dat je foto’s mislukken.

Later kun je je werk naar een hoger niveau tillen met een kleine astro-tracker, waarmee je de rotatie van de aarde compenseert en langere belichtingen mogelijk maakt.

Misschien is mijn belangrijkste advies wel om je niet te veel te laten meeslepen door de technische kant van fotografie, maar juist de schoonheid van de astronomie te ontdekken. Alles in het universum beweegt volgens vaste patronen en cycli. Hoe beter je de nachtelijke hemel begrijpt, hoe makkelijker het wordt om de juiste momenten en composities te vinden.’

Heb je een favoriet beeld of een favoriete plek? Zo ja, waarom is het speciaal voor jou?  

‘Ik heb niet één specifieke favoriete plek. Sinds ik van München naar Tirol ben verhuisd, woon ik op een relatief donkere locatie en heb ik veel favoriete plekken vlakbij. Ik kan letterlijk vanaf mijn voordeur een berg beklimmen om te fotograferen.  

Daarnaast voel ik me sterk aangetrokken tot het hoge noorden, vooral de berglandschappen van Noorwegen. In de zomer draait het daar om de middernachtzon, terwijl in de winter het noorderlicht de hemel kleurt. Beide fenomenen maken het een magische plek om vast te leggen.’

Op zoek naar meer info over astrofotografie? Bekijk onze beste Canon EF lenzen voor Astrofotografie. Lees meer interviews op onze MPB Blog.