Gids voor concert- en livemuziekfotografie

Er is iets magisch aan het fotograferen van live muziek. De energie van het publiek, het dramatische licht en die korte momenten waarop artiest en toeschouwer één worden. Maar concertfotografie is meer dan zomaar een camera op het podium richten. Het vraagt om technisch inzicht, perfecte timing, intuïtie en respect voor de artiest én de omgeving. Of je nu je favoriete band in een kleine zaal wilt fotograferen of droomt van een fotopas voor een groot festival, deze gids helpt je op weg met kennis, vertrouwen en praktische ervaring.

In dit artikel deelt James Joiner, ervaren muziekfotograaf en journalist, zijn inzichten over essentiële apparatuur, camera-instellingen voor weinig licht en de sociale regels in de fotopit. James werkte jarenlang als journalist voor onder meer Esquire en The Daily Beast, en zijn foto’s verschenen in publicaties als Rolling Stone, National Geographic, The New York Times, GQ, Outside en Cosmopolitan. Met zijn ervaring leer je hoe je compositie en licht optimaal benut, hoe je je voorbereidt op verschillende omgevingen, en hoe je relaties opbouwt met redacties en festivals.

Vraag je je af hoe je je eerste fotopas bemachtigt of waarom oordoppen een vaste plek in je cameratas verdienen? Dan ben je hier aan het juiste adres. Over naar James.

Beginnen met concertfotografie

Concertfotografie is voor veel mensen, vooral jonge fotografen, een van de leukste manieren om met fotografie te beginnen. Wie is er niet eens naar een concert geweest en heeft die fotografen aan de zijkant van het podium zien sluipen of zich soepel door een volle zaal zien bewegen? Voor iedereen die graag deel wil uitmaken van de muziekwereld maar geen muzikale talenten heeft, is dit de perfecte manier om erbij te horen. Je komt gratis binnen, draagt iets bij aan de scene, ontmoet leuke mensen en hebt, in ieder geval tijdens de eerste drie nummers, de beste plek van de avond.

Klinkt goed, toch? Zin om het zelf te proberen? Natuurlijk wel. Laten we beginnen.

Om te starten heb je een camera nodig, en die op je telefoon is niet voldoende. Je eerste professionele camera kiezen kan overweldigend zijn, met alle merken, termen en technische details. Onthoud dat je camera een hulpmiddel is. Je hebt het juiste hulpmiddel nodig voor de klus, maar dat betekent niet dat je een vermogen hoeft uit te geven aan het nieuwste model. De meeste digitale camera’s van de afgelopen tien jaar zijn prima geschikt voor concertfotografie. Zelfs als er inmiddels nieuwere versies zijn, zijn de verbeteringen meestal klein en niet doorslaggevend voor goede resultaten.

Essentiële apparatuur voor concertfotografie

Dit is de basis waar je op moet letten bij het kiezen van een camera voor concertfotografie.

• Full-frame sensor: de sensor is het onderdeel van je camera dat het beeld vastlegt. Een full-frame sensor is even groot als een 35mm-filmframe, terwijl een APS-C sensor ongeveer 1,6 keer kleiner is. Kies bij voorkeur voor full-frame, want een grotere sensor vangt meer licht en levert een hogere beeldkwaliteit op, vooral bij weinig licht.

• Hoge ISO-prestaties: bij concerten werk je vaak in donkere zalen. Je camera moet dus goed presteren bij hoge ISO-waarden om genoeg licht te vangen. Vrijwel elke full-frame camera die na 2014 is uitgebracht, is hiervoor geschikt.

• Betrouwbare autofocus: moderne camera’s hebben allerlei slimme AF-functies, maar voor concertfotografie heb je vooral een snelle en precieze autofocus nodig waarmee je een centraal scherpstelpunt op het onderwerp kunt vastleggen.

• Dynamisch bereik: dit bepaalt hoeveel detail je behoudt in schaduwen en lichte delen. Als je in RAW fotografeert, heb je voldoende speelruimte bij de nabewerking om je foto perfect in balans te brengen.

• Verwisselbare lenzen: voor muziekfotografie is dit essentieel. Er bestaan goede compactcamera’s, maar de mogelijkheid om te wisselen tussen groothoek en telelens geeft je veel meer vrijheid om je stijl aan te passen aan het podium en de actie.

Aanbevolen camera’s voor concertfotografie

Nikon Z8

Als je wat budget over hebt, is de Nikon Z8 een uitstekende investering voor de toekomst. Deze camera heeft een hoge resolutie sensor die uitzonderlijk goed omgaat met ruis bij hoge ISO-waarden en banding tot een minimum beperkt. De stille sluiter zonder blackout, de stabiele beeldstabilisatie en de mogelijkheid om de meeste moderne Nikon F-lenzen te gebruiken via de FTZ-adapter maken dit een krachtige keuze voor concert- en livefotografie.

Bekijk hoe deze krachtige systeemcamera presteert in de praktijk in Alex Armitage’s review van de Nikon Z8 voor landschapsfotografie.

Canon EOS R6 

De Canon EOS R6 biedt een perfecte balans tussen prijs en professionele functies, zeker op de tweedehandsmarkt. Het is een betaalbare full-frame systeemcamera die ideaal is om mee te beginnen en waar je nog jaren mee vooruit kunt. De 20 megapixels leveren meer dan genoeg detail, zonder dat je hoeft te werken met enorme bestanden of veel last hebt van ruis bij hoge ISO-waarden.

De autofocus is razendsnel en betrouwbaar, zelfs bij weinig licht, en het lensaanbod is breed en veelzijdig. Een veilige keuze voor wie serieus aan de slag wil met concert- en livemuziekfotografie.

Sony A7 IV

De Sony A7 IV combineert snelheid, nauwkeurige prestaties bij weinig licht en veelzijdigheid in één compact design. De 33 megapixel full-frame sensor levert scherpe, rijke beelden, zelfs bij lastige podiumverlichting, terwijl de autofocus moeiteloos op artiesten inzoomt en ze strak in beeld houdt. Dankzij het indrukwekkende dynamisch bereik is deze camera ideaal voor de onvoorspelbare wereld van live muziekfotografie. Voeg daar snelle burst-opnamen en uitstekende ISO-prestaties aan toe, en je mist letterlijk geen moment van het optreden.

Een extra eervolle vermelding gaat naar de Sony A7 III.

Canon EOS 5D Mark IV

De Canon EOS 5D Mark IV, uitgebracht in 2016, is een legendarische full-frame spiegelreflexcamera die talloze iconische beelden heeft opgeleverd. Ondanks zijn leeftijd blijft dit model een betrouwbare krachtpatser die nog altijd indrukwekkende resultaten levert.

De 30,4 megapixel full-frame sensor legt kleur en detail haarscherp vast, zelfs bij lastige belichting. De brede ISO-range geeft je genoeg speelruimte bij uitdagende lichtsituaties. Met 61 autofocuspunten volgt de camera onderwerpen nauwkeurig, terwijl de burstsnelheid van 7 beelden per seconde je helpt om geen enkel moment te missen. Tel daar Canon’s robuuste bouwkwaliteit, dubbele kaartsleuven en een sterke accuduur van ongeveer 900 opnamen per lading bij op, en je hebt een echte werkpaardcamera die perfect geschikt is voor concerten en live evenementen.

Lees het artikel van reisbloggers en wildlifefotografen Brock en Betty: de Canon EOS 5D Mark IV review voor wildlife-fotografie, en ontdek hoe deze camera presteert in het veld.

De beste lenzen voor concertfotografie

Tijd voor misschien wel het belangrijkste onderdeel van je camera-uitrusting: de lens. Hoe geavanceerd je camera ook is, je beeld wordt nooit beter dan het glas waar je doorheen kijkt. Naarmate je groeit als fotograaf, zul je merken dat lenzen de beste investering zijn die je kunt doen. Ze behouden bovendien hun waarde, mocht je ooit willen upgraden of van cameramerk wisselen.

Zoomlenzen

Tijdens een optreden geven zoomlenzen je de flexibiliteit om snel te schakelen. Je wisselt moeiteloos tussen een dramatische close-up van de zanger midden in een uithaal en een shot van het hele podium. In plaats van lenzen te moeten verwisselen midden in een show, kun je met een zoomlens gemakkelijk schakelen tussen brede shots van het publiek en intieme portretten van artiesten. Die veelzijdigheid bespaart niet alleen tijd, maar helpt je ook om dynamischere beelden te maken. In een omgeving waar niets voorspelbaar is, is een zoomlens je beste backstagepas.

Primelenzen

Op het podium zorgen primelenzen voor extra snelheid en scherpte.. Dankzij hun grote diafragma’s laten ze veel licht binnen, wat ideaal is voor donkere zalen met sfeervolle verlichting. Dat extra licht maakt het mogelijk om met snellere sluitertijden te werken, zodat je een gitarist in volle sprong of een drummer midden in een solo haarscherp kunt vastleggen. Bovendien bieden primelenzen vaak een prachtige bokeh en messcherpe precisie, waardoor je onderwerp duidelijk naar voren komt tegen de drukte van het publiek. Je zit vast aan één brandpuntsafstand, maar juist die beperking dwingt je om creatief te kijken en unieke perspectieven te vinden die de energie van het optreden perfect weergeven.

Extra accessoires voor concertfotografie

Er bestaan eindeloos veel camera-accessoires, maar voor concertfotografie zijn er een paar echte must-haves.

Extra batterijen

Zorg dat je altijd minstens twee volledig opgeladen batterijen en opladers bij je hebt. Er is niets frustrerender dan een lege batterij precies op het moment dat er iets spectaculairs gebeurt. En geloof me, dat moment komt altijd precies dan.

Reservegeheugenkaarten

Een SD-kaart begeeft het zelden, maar een backupkaart is essentieel. Je wilt niet tijdens een optreden foto’s moeten verwijderen omdat je kaart vol is. De meeste professionele camera’s hebben ruimte voor twee kaarten, dus neem er minimaal twee mee. Kies voor hogecapaciteitskaarten met hoge schrijfsnelheid, zodat je camera niet vertraagt terwijl je aan het fotograferen bent.

Een goede camerariem

De standaardriemen die bij camera’s worden geleverd, zijn meestal oncomfortabel en niet erg praktisch. Aftermarket-riemen, zoals die van Peak Design, zijn comfortabeler, duurzamer en stabieler, zelfs bij lange shoots.

Een onopvallende cameratas

Vermijd tassen die eruitzien als dure camerabags die makkelijk te stelen zijn. Kies liever voor een compacte schoudertas of messenger-style bag waarmee je snel van lens kunt wisselen. Deze tassen zien er minder opvallend uit en geven je directe toegang tot je apparatuur zonder dat je iets hoeft neer te zetten. Een populaire keuze is de Peak Design Everyday Sling, een betrouwbare tas waar veel fotografen enthousiast over zijn.

De beste camera-instellingen voor concertfotografie

Fotografeer in RAW

Vrijwel alle professionals fotograferen in RAW, en jij zou dat ook moeten doen. Leer de sterke en zwakke punten van je camera kennen en let op wat je tijdens het bewerken het vaakst aanpast.

Bijvoorbeeld: mijn Nikon-camera’s kunnen meer details terughalen uit donkere delen dan uit overbelichte stukken. Dat betekent dat ik schaduwpartijen goed kan herstellen, maar dat uitgebeten hooglichten verloren zijn. Daarom fotografeer ik vaak één stop onderbelicht, zodat ik tijdens de nabewerking meer speelruimte heb.

ISO-instellingen

Moderne full-frame camera’s presteren uitstekend bij weinig licht en hebben een groot dynamisch bereik, veel beter dan wat vroeger met film mogelijk was. Toch geldt nog steeds: hoe hoger je ISO, hoe meer ruis en kwaliteitsverlies. Zelfs bij RAW-bestanden wordt de bewerkbaarheid dan beperkter.

Op een gegeven moment beginnen beelden letterlijk uit elkaar te vallen: er komt te veel ruis, de kleuren verliezen intensiteit en de scherpte neemt af. Een deel daarvan kun je corrigeren met ruisonderdrukking in nabewerking, maar te veel bewerking laat beelden er onnatuurlijk uitzien. Zelf ga ik zelden boven ISO 3200. Ik let liever op het podiumlicht van de artiest, dat vaak feller wordt tijdens belangrijke momenten. En wees niet bang voor donkerte. Soms zegt wat je níet laat zien meer dan wat je volledig belicht.

Manuele modus

Je hebt al deze moeite gedaan om je uitrusting te leren kennen en toegang tot de fotopit te krijgen, dus waarom zou je je camera niet volledig onder controle willen hebben? Camera’s bieden allerlei automatische standen, zoals diafragmavoorkeuze of sluitertijdvoorkeuze. Handig, maar als je echt wilt leren fotograferen, negeer die standen en fotografeer volledig handmatig. Dat geeft je de vrijheid om je eigen visie te vertalen naar beeld, precies zoals jij het wilt.

Sluitertijd

Er zijn natuurlijk wat trucs. Een rockband met een zanger die continu beweegt vraagt om een snelle sluitertijd, toch? Klopt. Maar je kunt ook experimenteren met een langzamere sluitertijd om juist beweging vast te leggen met een lichte vervaging. Of probeer mee te pannen met het onderwerp terwijl het beweegt, zodat de artiest scherp blijft en de achtergrond juist in beweging lijkt. Stroboscopische podiumlichten werken een beetje zoals een flits en kunnen actie bevriezen, zelfs bij een iets langzamere sluitertijd. Je kunt dat felle licht ook gebruiken om je diafragma te verkleinen, wat vaak zorgt voor creatieve effecten zoals lichtsterren (ook wel sun stars genoemd), waarbij lichtbronnen veranderen in stralende punten.

Wanneer je je camera instelt, is het slim om het menu rustig door te lopen. Ik pas instellingen aan zoals ‘focus point wrap around’, zodat het scherpstelpunt automatisch naar de andere kant springt als ik de rand van het kader bereik. Ook zet ik ‘autofocus bij weinig licht’ aan en schakel ik ‘ruisonderdrukking bij hoge ISO’ uit. Vergeet niet om de autofocus-assistlamp uit te zetten (die rode laser die op je onderwerp schijnt). Tot slot zet ik alle camerageluiden uit en de automatische weergave van foto’s na het maken.

Pro Tip: Digitale camera’s hebben oneindig veel ‘film’. Maak dus gerust veel foto’s. Wees niet te zuinig met de ontspanknop. Je hoeft niet elk beeld te bewerken, en je leert het meest door te doen en terug te kijken naar je resultaten. Twijfel je? Maak gewoon de foto.

De eerste stappen in concertfotografie

Begin klein. Fotografeer eerst de bands van vrienden of zoek een lokaal podium waar je je prettig voelt en leer het team en de artiesten kennen. Zo kun je oefenen met alles wat bij concertfotografie komt kijken: omgaan met artiesten, publiek, zaalmedewerkers en andere fotografen. Tegelijk bouw je aan een portfolio voordat je naar grotere podia overstapt. Ben je eenmaal wat zekerder van je zaak, neem dan contact op met lokale organisatoren of grotere zalen. Richt je op locaties die net een stapje hoger liggen dan waar je nu fotografeert.

Houd wel realistische verwachtingen. Je kunt niet van een open mic in een café direct doorstoten naar Charli XCX in Madison Square Garden. Kies kleinere podia waar tourende artiesten langskomen en leg contact met die bands. Veel fotografen groeien mee met de artiesten die ze al kennen.

Tegelijk is het slim om jezelf voor te stellen aan redacteuren en fotografen van lokale kranten en muzieksites. Stuur af en toe wat beelden op en blijf in contact. Is er in jouw stad een muziekblog die iedereen leest? Zodra je wat contacten hebt, kijk dan welke optredens eraan komen en stuur een kort pitchvoorstel om te mogen fotograferen. Wees sociaal en benaderbaar vanaf het begin. Hoe meer mensen, artiesten, redacteuren en managers je kent, hoe meer toegang en kansen je op termijn krijgt.

Pitchen

Er zijn drie soorten pitches: één naar een redacteur, één naar een locatie of organisator, en één naar een publicist.

Een goede redactionele pitch is kort en krachtig. Echt kort. Vermeld de band, de locatie en de datum, leg kort uit waarom het nieuwswaardig is en voeg een paar voorbeelden van je werk toe. Dat is genoeg. Iedereen krijgt dagelijks tientallen mails, dus als jouw uitleg langer moet zijn, is het waarschijnlijk geen goed idee om te pitchen. Als ze geïnteresseerd zijn, vragen ze vanzelf meer. Zodra je een relatie hebt opgebouwd en ze je kennen en vertrouwen, kun je wat vrijer pitchen, maar dat vertrouwen moet je eerst verdienen.

Heb je (nog) geen medium om voor te fotograferen, maar wil je toch graag een bepaalde artiest vastleggen? Benader dan de zaal of organisator. Wees realistisch: in het begin zal dit meestal geen betaalde opdracht zijn. Je bouwt ervaring op en deelt beelden, en dit is een van de weinige momenten in je carrière dat het oké is om iets ‘voor de ervaring’ te doen in plaats van voor geld.

Tot slot kun je ook contact opnemen met de publiciteitsafdeling van de artiest. Gebruik Google en zoek op de artiestennaam samen met termen als publicist of press contact, of probeer het via social media.

Heb je eenmaal groen licht gekregen, zorg dan dat je je aan de afspraken houdt. Dit zijn contacten die je je hele carrière kunt behouden, en die je later kunnen doorverwijzen naar nieuwe mensen. Voor je het weet, zoek je de PR van een band op en blijkt een oud contact daar te werken en dan zit je binnen.

Top tips voor concertfotografie

Je bent zover. Je hebt toestemming om te fotograferen en het optreden gaat bijna beginnen. Wat nu?

Kom op tijd, stel jezelf voor en houd je credentials privé

Ga bij aankomst eerst naar de balie of ingang om je toegangspas of fotopas op te halen zodra de deuren opengaan. Door dit vroeg te doen, kun je eventuele problemen oplossen, zoals een ontbrekende naam op de lijst, en heb je de tijd om de locatie te verkennen. Kijk meteen of er een fotopit is en hoe toegankelijk die is. De meeste shows laten fotografen alleen tijdens de eerste drie nummers in de pit fotograferen, maar vaak mag je daarna verder fotograferen vanuit de zaal.

Post nooit een foto van je fotopas of credentials. Het staat onprofessioneel en veel mensen in het vak vinden het echt not done. Iedereen uit de crew weet dat dit not done is, dus doe het gewoon niet.

Wanneer je aankomt, stel jezelf voor aan de beveiliging en wees vriendelijk tegen iedereen. Dat is belangrijker dan je denkt. Maak even een praatje, blijf bescheiden en zorg dat je niemand in de weg loopt, of dat nu de crew, de band of andere fotografen zijn. Heb je een goede plek? Maak je shots en laat die plek daarna weer vrij.

De artiest vertrekt morgen weer, maar jij komt waarschijnlijk terug bij hetzelfde podium. Wees dus altijd professioneel en respectvol, want dat opent deuren voor de volgende keer.

Fotopit-etiquette

Zodra het concert begint en je aan het fotograferen bent, zorg dat je het publiek niet stoort. De mensen in de zaal hebben een kaartje gekocht om hun favoriete artiest te zien, niet om naar jou te kijken. Dit optreden is er voor hen, en als jij hun beleving verstoort, doe je het verkeerd. Wees beleefd, zeg even sorry als je iemand het zicht ontneemt, en blijf nooit langer dan een paar seconden op dezelfde plek staan.

Neem altijd oordoppen mee en bescherm je gehoor. De fotopit ligt vaak direct voor de speakers, dus goede oordoppen zijn net zo belangrijk als je beste camera. Urenlang fotograferen voor harde speakers kan je gehoor blijvend beschadigen, maar met kwaliteitsdoppen houd je niet alleen je oren gezond, je kunt je ook beter concentreren op je werk.

En gebruik nooit flitslicht tijdens een show. Het leidt de artiesten en het publiek af en kan irritatie veroorzaken. (Gelukkig heb je je oordoppen bij je als iemand begint te schreeuwen.)

Artiesten en sociale etiquette

Als je een genante, controversiële of gewoon onflatteuze foto van iemand maakt, vooral als het niet tijdens de performance is, verwijder die dan meteen. Deel hem niet. De paar likes op sociale media zijn het niet waard om bekend te staan als de fotograaf die dat soort beelden online zet. Onthoud: als de artiest er slecht op staat, sta jij er ook slecht op.

Sta je in de buurt van een artiest, doe normaal. Ga niet fangirlen of vertellen hoe hun tweede album je leven heeft veranderd. Als je er bent met een fotopas, hoor je niet bij het publiek, maar ben je aan het werk. Gedraag je daar ook naar en blijf professioneel.

Ben je achter de schermen of backstage met een artiest, laat dan je camera in je tas. Ga geen stiekeme foto’s maken of iemand vastleggen op een moment dat die dat niet wil. Fotografie draait om respect en vertrouwen. Dat verdien je langzaam, maar je bent het in één seconde kwijt.

Ken de artiest en maak een echte connectie

Als je een artiest fotografeert die je niet goed kent, verdiep je dan eerst in hun werk. Bekijk hun videoclips en liveoptredens zodat je weet wat je kunt verwachten. Een beetje voorbereiding kan het verschil maken tussen een aardige foto en een echt episch shot.

Hetzelfde geldt voor de locatie. Kom vroeg om de zaal te verkennen en let op de sfeer. Check ook de socialmediakanalen van de zaal of tour, zodat je weet wat de vibe is en waar de beste hoeken zijn. Kijk waar andere fotografen hun shots maken en bedenk hoe jij het anders kunt doen. Door je eigen perspectief te vinden en zowel de artiest als de omgeving op jouw manier te laten zien, springt jouw werk eruit.

In de loop der jaren heb ik talloze artiesten gefotografeerd, van groot tot klein en in allerlei genres. Je leert al snel om elke situatie werkbaar te maken. Maar soms klik je echt met iemand, en dan ontstaat er iets bijzonders. Zo ontmoette ik Isaac van Modest Mouse toen ik rond 2013 werd gestuurd om hem te interviewen. Eerlijk gezegd had ik er niet zoveel zin in, dus nam ik mijn dochter mee, die toen nog net tiener was. Tot mijn verrassing klikte het meteen. Isaac en de hele Modest Mouse-familie ontvingen me met open armen. Inmiddels werken we al meer dan tien jaar samen aan een gezamenlijk fotografisch archief, vol beelden van achter de schermen, in de studio en op het podium. Die wereld mogen vastleggen met zoveel vertrouwen en openheid is een van de grootste privileges van mijn carrière geweest, en het leverde me ook nog eens vriendschappen voor het leven op.

Selectie en delen op social media

Als je voor een publicatie fotografeert, deel je beelden pas nadat zij dat hebben gedaan. Er is niets dat een foto-editor meer teleurstelt dan jouw beelden al op Instagram te zien verschijnen voordat het artikel live is. Wanneer je je foto’s wél deelt, tag dan altijd de artiest, de bandleden en de locatie. Deel alleen je beste beelden. Niemand zit te wachten op een stop-motionfilm van het hele optreden, en geen enkele redacteur of manager wil door honderden bijna identieke foto’s bladeren.

Tenzij anders afgesproken, kies maximaal 75 beelden per optreden. Zorg voor een mix van staande en liggende formaten. Neem brede shots die het hele podium en de zaal laten zien, beelden met publieksinteractie, en close-ups van elk bandlid. Probeer daarnaast ook de belangrijke momenten te vangen, zoals meezingers of gastoptredens.

Vermijd microfoons voor gezichten

Jaren geleden liet de foto-editor van Rolling Stone me vier uur rijden van huis naar New York om The National te fotograferen. De meeste foto’s werden uiteindelijk afgekeurd omdat de bovenkant van de microfoon een deel van Matt Berninger’s gezicht bedekte. Een harde les, maar ik ben hem nooit vergeten.

Vermijd clichés en denk buiten de kaders

Zeker in het begin is het goed om clichés te vermijden. Dubbele belichtingen en fotograferen door glazen prisma’s kunnen interessante effecten opleveren, maar als je ze te vaak gebruikt, worden ze al snel een trucje. Werk liever met wat je al hebt, en focus op basisvaardigheden zoals licht, compositie en timing.

Een advies dat mijn blik op fotografie compleet veranderde, kwam van een andere fotograaf die zei: zoek altijd een hoek waarvan niemand verwacht dat je daar zou staan. Fotografeer niet alleen recht van voren. Zoek unieke perspectieven. Gebruik je omgeving: kerstverlichting voor een bijzonder bokeh-effect, of reflecties in glas om een gelaagd beeld te creëren. En ja, ik weet dat ik zei dat je gimmicks moet vermijden — maar als het onderdeel is van de setting, dan mag je ermee spelen.

Muziekfotografie is kunst. Voel je vrij om alle regels te vergeten en je eigen stijl te volgen. Doe je ding, experimenteer, wees creatief. Het enige wat echt telt: wees geen eikel.

Bedankt voor het lezen van de MPB Gids voor concert- en livemuziekfotografie, onze uitgebreide handleiding vol tips, camerakeuzes, praktische adviezen en inspirerende verhalen van experts uit de muziekwereld.