How To: Lichtschilderijen Maken

Lichtschilderen is een techniek die al sinds het begin van de fotografie wordt toegepast. Tegenwoordig wordt het meestal geassocieerd met het bewegen van lichtbronnen voor de lens om vormen te "schilderen". Maar er zijn ook andere, complexere manieren om lichtschilderen te gebruiken, die veel meer creatieve mogelijkheden bieden. In dit artikel duiken we in lichtschilderen, bespreken we enkele klassieke technieken en geven we advies om het meeste uit je ervaring te halen.

We behandelen:

•  De basisprincipes van lichtschilderen

•  Lichtomstandigheden

•  Soorten lichtschilderijen

•  Camera-uitrusting voor lichtschilderen

•  Camera-instellingen voor lichtschilderen

Lees verder voor meer informatie over lichtschilderen en ontdek de fotografie van Ian Howorth, Rosa GV, Reuben Wu en Michael Pacheco.

De basis van lichtschilderen

Lichtschilderen kan als concept lastig te begrijpen zijn. Licht is immers het belangrijkste element in fotografie; zonder licht is fotografie niet mogelijk. Maar lichtschilderen gaat verder dan het simpelweg plaatsen van licht in een studio. 

Bij lichtschilderen draait het om bewegend licht, traditioneel gecombineerd met een lange sluitertijd, waardoor het licht door het kader kan "reizen". De beweging, richting en baan van dit licht, samen met de sluitertijd, bepalen de vorm, helderheid en lengte van het lichtspoor.

Wat de apparatuur betreft: dat is gelukkig het eenvoudige deel. Alles wat je nodig hebt om te experimenteren is je bestaande camera en lens, een statief en een zaklamp of draagbare lichtbron. Maar daarover later meer.

Lichtomstandigheden voor lichtschilderijen

Om lichtschilderijen te maken, heb je een donkere achtergrond nodig. De eenvoudigste manier om een donkere achtergrond te krijgen is door 's avonds naar buiten te gaan. De duisternis zorgt voor een leeg canvas dat je kunt vullen met je bewuste licht.

Sommigen geven de voorkeur aan het sterke contrast van volledige duisternis, terwijl anderen liever net na zonsondergang fotograferen, wanneer de lucht nog niet helemaal donker is. Het maken van een lichtschilderij in de schemering kan wat kleur en dynamiek toevoegen aan je werk.

Het maken van een lichtschilderij bij zonsondergang of schemering, in plaats van in volledige duisternis, kan soms frustrerend zijn. Je moet al het licht in je kader, of het nu natuurlijk is of toegevoegd, in evenwicht brengen.

Bij volledige duisternis komt al het licht in je frame van jou. Je kunt de belichting eenvoudig regelen door meer of minder kunstlicht toe te voegen of door de belichting aan te passen.

Maar als je lichtbronnen hebt die je niet kunt controleren, zoals de lucht of straatverlichting, wordt het moeilijker om al het licht binnen je kader correct te belichten. Dit maakt het een uitdaging, maar het is ook een belangrijk element van lichtschilderen.

Soorten lichtschilderijen

Er zijn een paar hoofdtypen van lichtschilderen:

• Op de camera

• Buiten de camera

• Dynamisch

Bij "op de camera" betekent het dat de lichtbron zichtbaar is voor de camera. Vaak staat er iemand voor de camera die een lichtbron beweegt en vormen creëert.

Bij "buiten de camera" ziet de camera de lichtbron niet direct. De persoon die de lichtbron vasthoudt, kan bijvoorbeeld buiten de opname staan, maar het licht bereikt nog steeds het onderwerp.

"Dynamisch" lichtschilderen is wanneer de lichtbron stil blijft staan en de camera beweegt, waardoor het licht over het frame "gesleept" wordt.

Licht schilderen op de camera

Om op de camera  lichtschilderen uit te leggen, spraken we met fotografe Rosa GV, die verschillende lampen en technieken gebruikt om lichtschilderijen te maken.

"Voor de foto hierboven gebruikten we fijne staalwol, een statief, een camera, een afstandsbedieningen en een zaklamp. Nadat ik de camera op het statief had gezet, ging ik in positie staan, gekleed in donkere kleding. Met een tang pakte ik een beetje staalwol en stak het aan."

"Zodra ik begon te bewegen en de vonken zag vliegen, startte ik de belichting met mijn afstandsbediening. Tijdens de belichting ging mijn vriend elke afzonderlijke kamer binnen (in het verlaten huis achter me) en liet een flitser afgaan met een blauwe gel eroverheen, om de look compleet te maken."

"Voor dit beeld heb ik een warmgetinte fakkel gebruikt om de binnenkant van de grot te verlichten. Vervolgens plaatste ik twee zaklampen in een perspex buis, één met een oranje gel en één met natuurlijk wit licht. Een van de zaklampen was ingesteld om met tussenpozen te branden, terwijl de andere constant brandde. Aan het einde van de perspex buis heb ik een groene lichtbol geplaatst."

"Met de camera op het statief stelde ik mezelf op achter het onderwerp, volledig gekleed in zwarte kleding, en startte de belichting met mijn afstandsbediening. Ik begon de perspex buis met de zaklampen en de groene lichtbol in een cirkelvormige beweging rond te draaien."

"Toen ik klaar was, schakelde ik de zaklampen uit en zette ze neer. Met een lange LED-buis scande ik het onderwerp van boven naar beneden om het te verlichten en schaduwen te vermijden. Tot slot verlichtte ik snel de binnenkant van de grot met de warmgetinte zaklamp."

"Wat betreft belichting kun je het beste experimenteren om te bepalen wat je nodig hebt. Als je het hele lichtschilderij in één frame doet, geef jezelf dan genoeg tijd om elk aspect van de belichting uit te voeren. Meestal is dat tien seconden of meer. Als je een onderwerp in je opname hebt, is het belangrijk dat ze zo stil mogelijk staan om onscherpte te voorkomen."

Fotograaf Reuben Wu voegt nog meer complexiteit toe. Hij gebruikt een drone met een aangesloten lichtbron om het landschap te schilderen en tegelijkertijd ongelooflijke vormen te creëren. De beelden van Reuben Wu zijn een geweldig voorbeeld van het tegelijkertijd schilderen met licht van buiten de camera en op de camera.

Hoewel veel van Reuben Wu's werk in volledige duisternis plaatsvindt, gebruikt hij ook natuurlijk licht om kleur aan zijn belichtingen toe te voegen. Hij balanceert het licht in het frame zorgvuldig of maakt meerdere belichtingen van een scène en stapelt deze om ze later in Photoshop te mengen.

Het belangrijkste is om creatief te zijn en het frame te zien als een canvas. Binnen dit canvas kun je zo abstract zijn als je wilt. Soms leidt je experiment tot onverwachte resultaten, en die kun je dan weer toepassen op iets specifiekers.

Als je wilt beginnen, hoeft oncamera light painting niet al te ingewikkeld te zijn. Het helpt om eerst voor de camera te gaan staan met een lichtbron en wat te experimenteren.

Fotograaf Michael Pacheco, zoals hieronder geïllustreerd, houdt het lichtschilderen eenvoudig maar voegt complexiteit toe door de lichtinvoer te balanceren met het omgevingslicht.

Het is cruciaal om de relatie tussen licht en tijd te begrijpen. Door de lichtbalans te beheersen kun je je belichting effectief regelen, vooral wanneer je met meerdere lichtbronnen werkt.

Soms is het simpelweg niet mogelijk om volledige duisternis te bereiken. De lucht of ander omgevingslicht zal altijd een zekere mate van licht uitstralen. Daarom is het belangrijk om al het extra licht dat je in je compositie brengt goed te controleren, zodat de belichting harmonieus blijft. Tijd speelt hierbij een essentiële rol. Meer tijd betekent meer licht, maar het geeft je ook de ruimte om te belichten, te bewegen en de gewenste vormen te creëren. Vergeet niet om plezier te hebben en te experimenteren.

Lichtschilderen buiten de camera

Bij licht schilderen buiten de camera bevindt de lichtbron die in het beeld wordt vastgelegd zich meestal achter de camera of net buiten het gezichtsveld.

Hoewel je nog steeds een lichtbron gebruikt om te 'schilderen', draait lichtschilderen minder om beweging en meer om het effect van licht op de scène.

Voor buiten de camera lichtschilderen kun je vrijwel alles gebruiken wat licht afgeeft - zoals zaklampen, gekleurde gels of autolampen. De grootte van je onderwerp bepaalt welke gereedschappen het meest geschikt zijn. Bij kleinere onderwerpen, zoals de rode roos hierboven, is een kleinere zaklamp met een nauwere straal nodig om de bladeren en bloemblaadjes subtiel te kunnen verlichten.

Bredere scènes met onderwerpen die verder weg staan, vereisen mogelijk een lichtbron met een bredere lichthoek en meer vermogen om de afstand te compenseren. Ook hier is balans essentieel.

Wanneer er nog wat licht in de lucht is, is het beter om meer vermogen van de lichtbron te gebruiken in plaats van de belichting te verlengen. Anders kan de lucht te helder worden. Belichting biedt je meer tijd om te werken, maar verlengt ook de totale belichtingstijd van de foto. Het vinden van de juiste balans tussen het vermogen van de lichtbron en de belichtingstijd is cruciaal.

Camera-uitrusting voor lichtschilderen

Camera-apparatuur kan erg specifiek zijn voor lichtschilderen, maar vrijwel elke combinatie van camera en lens kan goede resultaten opleveren. Een camera met uitstekende prestaties bij hoge ISO-waarden kan voordelen bieden, maar zelfs met gemiddelde tot lage ISO-instellingen kun je nog steeds goede lichtschilderijen maken. Daarom zijn zowel digitale spiegelreflexcamera’s als systeemcamera's geschikt voor deze techniek. Er zijn ook enkele andere functies die handig kunnen zijn bij lichtschilderen.

Camera

Hoewel alle camera's het goed doen voor lichtschilderwerk, kunnen systeemcamera's een grote hulp zijn. Scherpstellen - een functie die je op de meeste systeemcamera's vindt - laat de delen van je frame oplichten die scherp zijn. Dit is vooral handig om scherp te stellen als het lichtniveau te laag is voor een nauwkeurige autofocus.

Camera's met een full-frame of zelfs middenformaat sensor kunnen ook nuttig zijn voor lichtschilderwerk. Hoe groter de sensor, hoe groter het 'canvas', waardoor je waarschijnlijk betere kleur- en lichtgradaties krijgt.

Lens

Zoomlenzen zijn erg handig voor lichtschilderen. Wanneer je fotografeert in bijna volledige duisternis, kan mobiliteit een uitdaging zijn. Nadat je eenmaal op een statief bent geplaatst, biedt de mogelijkheid om in te zoomen veel flexibiliteit. We raden lenzen aan zoals een standaard 24-70mm, een 24-105mm of een 16-80mm voor dit soort fotografie.

Statief

Bij lichtschilderfotografie met lange belichtingstijden is het essentieel om je camera stabiel te houden. Elk statief voldoet, maar voor buitenfotografie is een stevig statief belangrijk om te voorkomen dat de wind je camera beweegt. Let ook op het bedieningsgemak, vooral handig wanneer je in het donker aan het werk bent.

Lichtbron

Zaklampen zijn handig en waarschijnlijk heb je er al een. Veel LED-zaklampen hebben een zoomfunctie waarmee je de bundel kunt aanpassen om te focussen of te verspreiden, afhankelijk van je behoeften.

Naarmate je vaardigheden en technieken verbeteren, zul je waarschijnlijk willen investeren in verschillende soorten zaklampen. Er zijn kleine zaklampen met een nauwe lichtbundel en krachtige zaklampen voor het verlichten van grotere scènes.

Het vermogen van een zaklamp wordt gemeten in lumen. Hoe hoger het aantal lumen, hoe krachtiger de zaklamp. Je kunt ook kijken naar RGB-minilampen van merken zoals Aputure, die alternatieven bieden voor traditionele zaklampen.

Gels

Voor lichtschilderfotografie zijn gels een must als je zaklampen gebruikt. Met gels kun je je lichtbron naar hartenlust kleuren. Lee Filters en ROSCO hebben de grootste keuze aan gels en ze bieden zelfs kleine swatch packs aan van al hun kleurengels, die klein en draagbaar zijn als je op pad gaat om te experimenteren.

Trigger op afstand

Bij het maken van lichtschilderijen kunnen de meeste mensen de camera prima triggeren met de twee seconden timer. Sommigen hebben echter een afstandsbediening nodig. Je kunt een afstandsbediening met kabel gebruiken, of een draadloze afstandsbediening als je op afstand van de camera bent en niet snel genoeg in positie kunt komen.

Batterijen

Neem voldoende reservebatterijen mee voor je camera. Langdurige belichtingen kunnen de batterijen snel leegtrekken, vooral bij koud weer.

Hoofdlamp

Je zou kunnen denken dat het overbodig is om een hoofdlamp mee te nemen, vooral omdat je al zaklampen bij je hebt. Maar door een hoofdlamp te gebruiken, kun je alles verlichten waar je naar kijkt terwijl je je handen vrij houdt voor je camera.

Camera-instellingen voor lichtschilderen

Bij lichtschilderen is elk beeld en elke situatie anders, maar er zijn een paar instellingen waar je op moet letten wanneer je lichtschilderijen maakt.

Diafragma

Je kunt het diafragma klein houden voor extra scherpte en een grotere scherptediepte. Of je kunt het diafragma openen voor een dromeriger effect, maar onthoud dat dit kan resulteren in een kleinere scherptediepte waarbij niet alles in je foto scherp zal zijn.

Sluitertijd

Voor lichtschilderen op de camera kun je alle tijd nemen die je nodig hebt. Belichtingen van meer dan 30 seconden zijn normaal, zodat je de gewenste vormen kunt creëren en extra licht kunt toevoegen. Als de sluitertijd al lang is, moet je echter je ISO-waarden verlagen en/of je diafragma verkleinen om een juiste belichting te krijgen.

ISO

Wees niet bang om je ISO te verhogen als je lichtschildert. De meeste moderne camera's kunnen meer dan 1600 ISO aan. Idealiter zou je lagere waarden gebruiken, maar soms ben je in een situatie waarin je geen keuze hebt. Probeer ze over het algemeen echter laag genoeg te houden, bijvoorbeeld in het bereik van 100-400.

Timer

Als je geen afstandsbediening hebt, gebruik dan de timer van twee of tien seconden op je camera. Zo kun je de sluiter activeren met de ontspanknop, zonder dat je extra apparatuur hoeft mee te nemen.

Als je een systeemcamera hebt, overweeg dan om de elektronische sluiter te activeren. Dit kan helpen om eventuele cameratrilling tijdens lange belichtingen te minimaliseren.

Lichtschilderen is echt een genot. Je voelt dat je een kunstwerk aan het maken bent in plaats van alleen maar een foto te nemen.

Het vraagt om al je fotografische vaardigheden, van het verkennen van locaties en het kiezen van composities tot het begrijpen van kleurtheorie en belichting. Experimenteer, zelfs als het maar in je eigen tuin of het plaatselijke park is. Elke keer dat je eropuit trekt, leer je iets nieuws en ontdek je steeds weer nieuwe manieren om je kennis toe te passen.

Lees meer tips en technieken op onze MPB Blog.