Gids: Wildlife Fotografie en Videografie

Van de kleinste mier tot de olifant, bij wildlife foto- of videografie draait het allemaal om pogingen om vogels, bosdieren en alle andere soorten dieren te vereeuwigen door middel van stilstaande of bewegende beelden. Dit is MPB's uitgebreide gids voor wildlife fotografie en videografie. In dit artikel behandelen we alle tips en technieken die je nodig hebt om je skills te verbeteren, raden we camera-apparatuur aan en delen reviews om je te helpen je uitrusting op te bouwen. Ook introduceren we inspirerende interviews met wildlife foto en videografen.

1. Waar kun je wildlife fotograferen in Nederland?

2. Top tien tips voor beginners wildlife fotografie

3. Camera-uitrusting voor wildlife fotografie

4. Videoapparatuur voor het filmen van wilde dieren

5. Laat je inspireren

Waar kan ik wildlife fotograferen?

Je kunt overal wilde dieren fotograferen, van je tuin tot op de Veluwe. Als je de natuur ingaat, denk er dan altijd aan om je aan de regels van het gebied te houden en dieren of vogels niet in hun natuurlijke habitat te verstoren. Hun welzijn moet altijd op de eerste plaats komen.

Overweeg de impact van je acties voordat je beelden van wilde dieren maakt. In deze gids geven we tips over hoe je wilde dieren op afstand kunt fotograferen en vastleggen.

Top tien tips voor wildlife fotografie beginners 

Waar moet je beginnen? In dit gedeelte bespreken we de basisprincipes van wildlife fotografie en een paar extra tips die je kunnen helpen om je wildlife fotografie skills te verbeteren.

Als je op zoek bent naar advies over het maken van wildlife video's, bekijk dan Nina Constable's tien stappen om een wildlife filmmaker te worden.

1. Investeer in een zoomlens

Als je net begint, heb je niet per se de allernieuwste technologie nodig. Je wilt niet te veel betalen voor toeters en bellen die je misschien nooit zult gebruiken. Maar je hebt op zijn minst een camera en een veelzijdige zoomlens nodig. Elke lens waarmee je een brandpuntsafstand van minstens 200 of 300mm kunt bereiken, helpt je om dieren en vogels te fotograferen zonder ze te storen.

2. Onderzoek de dieren die je wilt fotograferen

Begin lokaal. Het kan verleidelijk zijn om jezelf in het diepe te gooien door die ene droomreis naar het buitenland te boeken - maar begin klein. Onderzoek welke dieren en vogels er in jouw omgeving leven. Misschien woon je in de stad en moet je het platteland intrekken, maar in de meeste steden leven dieren zoals egels, vleermuizen en kraaien. Parken zijn altijd een goede plek om te beginnen. In dit interview met wildlife fotograaf Richard Peters geeft hij een aantal tips voor het fotograferen van dieren in een stedelijke omgeving.

Bestudeer de dieren die je wilt fotograferen. Als je genoeg weet over hun voedertijden, habitats en gewoontes, kun je voorspellen waar je ze kunt vinden en fotograferen.

Misschien is er bij jou in de buurt wel een informele club wildlife fotografen. De leden weten waarschijnlijk alles over de verschillende soorten wilde dieren in de buurt en zijn bereid om advies te geven over hoe en waar je ze het beste kunt fotograferen. Wellicht vind je een ervaren mentor voor wildlife fotografie.

3. Probeer een natuurgebied

Ga naar het dichtstbijzijnde natuurgebied. Draag voor het weer geschikte kleding in aardse kleuren en neem wat voedsel en water mee. Zorg voor een camera met een brandpuntsafstand die lang genoeg is - later in dit artikel meer over telelenzen - om de wilde dieren van dichtbij te kunnen fotograferen, zonder ze te hoeven benaderen.

Nederland telt maar liefst 21 Nationale Parken, en wel meer dan 300 natuurgebieden. 

In de meeste natuurgebieden vind je vogelhutten - kleine hutjes of schuilplaatsen - zodat je gecamoufleerd blijft en dicht genoeg bij vogels en dieren kunt komen zonder ze te storen. Veel vogelhutten hebben zitjes of banken om het je comfortabel te maken terwijl je wacht. Deze schuilplaatsen zijn de perfecte plek om wilde dieren te fotograferen. Misschien heb je een verrekijkers nodig om de wilde dieren te spotten voordat je je camera instelt. 

En als je er dan toch bent, kun je ook bos- en natuurfotografie uitproberen.

4. Gebruik een statief

Terwijl je wacht, stel je je camera in. Als je camera geen ingebouwde beeldstabilisatie heeft, moet je zelf voor stabilisatie zorgen, vooral als je lange brandpuntsafstanden gebruikt. Een statief is ideaal om je opstelling stabiel te houden. Houd de as van je statief stevig genoeg om je camera in positie te houden, maar los genoeg zodat je kunt reframen om de wilde dieren te volgen.

5. Houd rekening met het beschikbare natuurlijke licht

Vermijd de felle middagzon. Over het algemeen is het beste licht te vinden in de uren rond zonsopgang en zonsondergang. Je moet echter ook rekening houden met de bewegingspatronen van de wilde dieren die je wilt fotograferen.

Als je 's nachts wilde dieren fotografeert, moet je misschien creatief nadenken over de beschikbare kunstmatige lichtbronnen. Voor wilde dieren in de stad zijn straatlantaarns altijd een goede optie. Een volle maan kan een goede lichtbron zijn, zij het vrij zwak, dus dan moet je je ISO verhogen.

6. Stel je camera in op continu fotograferen

Vergroot je kansen op een geweldige foto door je camera in te stellen op de continue opnamemodus, of burst-modus. In plaats van een enkele foto, kun je kiezen tussen een paar. Deze techniek is vooral handig bij het fotograferen van wilde dieren in actie - je kunt de hele dag wachten tot er iets gebeurt, dus een paar extra frames vastleggen kan het verschil zijn tussen een goede foto en een geweldige foto.

7. Scherpstellen op de ogen

Sommige recentere systeemcamera's hebben verschillende soorten autofocus. De dierenoog-autofocus herkent en volgt de ogen van het dier of de vogel in je frame en zorgt ervoor dat ze volledig scherp zijn.

Als je camera geen dierenoog-autofocus heeft, kun je nog steeds de standaard autofocus gebruiken of zelfs handmatige scherpstelling met focus peaking op systeemcamera's, maar zorg er dan wel voor dat de ogen van je onderwerp scherp zijn.

Er is niets erger dan je foto's bekijken en je realiseren dat de scherpstelling niet helemaal goed was. Een verkeerde scherpstelling is iets dat je niet kunt herstellen in de nabewerking.

8. Denk na over je compositie

Hoe kun je je onderwerp en andere elementen in het kader plaatsen om je foto er echt uit te laten springen? Je moet de regels kennen om ze te kunnen breken. Leer een paar basistechnieken voor compositie, zoals de regel van derden, hoofdlijnen en kadrering, door onze gids voor compositie voor beginners te lezen.

9. Probeer de automatische en semi-automatische modi voordat je handmatig gaat.

Het duurt even voordat je de belichtingsdriehoek - het balanceren tussen ISO, diafragma en sluitertijd - onder de knie hebt, vooral als beginnende fotograaf. Laat dat je vooral niet ontmoedigen om andere elementen van fotografie eigen te maken. Er is niks mis met beginnen met een volautomatische instelling. Naarmate je meer leert over de belichtingsdriehoek en de relatie tussen ISO, diafragma en sluitertijd, kun je de prioriteitsmodi gaan gebruiken. Het duurt even, maar als het eenmaal 'klikt', kun je overschakelen naar handmatige instellingen.

Sommige beginners springen echter liever meteen in het diepe en stellen hun camera handmatig in. Het is helemaal aan jou. Blijf vooral doorgaan en raak niet ontmoedigd. Met tijd, geduld en oefening krijg je het zonder twijfel onder de knie.

10. Fotografeer in RAW, bewerk en beheer je foto's

Als je je foto's wilt bewerken, stel je je camera dan in op RAW-opnamen. Vergeleken met JPEG's bevatten RAW-bestanden veel meer gegevens waarmee je hoogtepunten, schaduwen en kleuren via je bewerkingssoftware kunt aanpassen. Bij sommige camera's kun je elke opname opnemen als  zowel JPEG- en RAW-bestand, zodat je snel je foto's kunt bekijken en selecteren als JPEG en vervolgens het bijbehorende RAW-bestand kunt bewerken. Maar je hebt waarschijnlijk wel een snelle SD-kaart met een hoge capaciteit nodig om de grote hoeveelheid gegevens die wordt opgeslagen aan te kunnen.

Voor veel fotografen is het bewerken van foto's een integraal onderdeel van het proces. Wildlife fotografie vormt hierop geen uitzondering. Of het nu gaat om het corrigeren van de witbalans, het aanpassen van highlights en schaduwen of het verwijderen van oneffenheden, het bewerken van je foto's in Lightroom - of vergelijkbare software - kan helpen om het beste uit je RAW-bestanden te halen.

Het kan verleidelijk zijn om alle foto's online te zetten zodra je klaar bent met bewerken. Maar nadat je een paar uur bezig bent geweest met foto’s bewerken loop je het risico alles te overdenken. Slaap er een nachtje over en ga dan met een frisse blik door je foto’s. Vraag bij voorkeur iemand met je mee te kijken en maak samen een selectie. Ons advies is om voor elk onderwerp dat je hebt gefotografeerd één of twee foto’s te kiezen.

Een goede vaardigheid om te ontwikkelen als fotograaf is beeld curatie. Deel je allerbeste foto’s online, blijf jezelf pushen, wees altijd kritisch en vooral lief voor jezelf en accepteer opbouwende kritiek. Zo zul je zien dat je werk stukje bij beetje steeds beter wordt.

Welke camera heb ik nodig voor wildlife fotografie?

Begin met de basis en bouw je uitrusting rustig op. Door je apparatuur in te ruilen kan je gemakkelijk upgraden en voorkom je dat je te veel uitgeeft aan functies die je misschien nooit nodig zult hebben. In het begin heb je bijvoorbeeld meestal geen full-frame camera nodig. Sommige fotografen geven de voorkeur aan het grotere 'bereik' van een camera met een cropfactor van 1,5 of meer.

Voor wildlife fotografie beginners raden we de Canon EOS 7D en Canon EF 75-300mm f/4-5.6 III USM of de Nikon D7100 en Nikon AF 70-300mm f/4-5.6G aan.

Voor gevorderde wildlife fotografen raden we aan om voor een systeemcamera's te gaan. Als je de voorkeur geeft aan Canon, probeer dan de Canon EOS R7 met de Canon RF 100-500mm f/4.5-7.1L IS of 100-400mm f/5.6-8 IS. Ga je liever voor Nikon, bekijk dan eens de full-frame Nikon Z7 of Nikon Z7 II met de Nikon Z 100-400mm f/4.5-5.6 VR S.

Je kunt ook de APS-C Fujifilm X-T3 en Fujifilm XF 150-600mm f/5.6-8 R LM OIS WRproberen of de full-frame 150-600mm f/5.6-8 R LM OIS WR en Sony FE 100-400mm f/4.5-5.6 GM OSS of Sony 200-600mm f/5.6-6.3 G OSS. Leer meer over deze lenzen en lees hoe Ester Turri de Sony 100-400mm f/4.5-5.6 GM OSS beoordeelt en Rachel Sarah de Sony 200-600mm f/5.6-6.3 G OSS beoordeelt.

Vervolgens, als je klaar bent om de sprong te wagen en een professionele wildlife fotograaf te worden, is het de moeite waard om te investeren in de flagship full-frame systeemcamera Sony A1, in combinatie met de Sony FE 400mm f/2.8 GM OSS en 600mm f/4 GM OSS. Lees meer over Mark Rowe & Sophie Green in hun review van de Sony 400mm f/2.8 GM OSS en Jason Fenton in zijn review van de Sony A1.

Of je kiest voor de Canon EOS R3 met de Canon RF 600mm f/4 L IS, 800mm f/11 IS STM en 1200mm f/8 L IS. Een ander geweldig pro-niveau is de Nikon Z9 met de Nikon Z 400mm f/4.5 VR S, 600mm f/4 TC VR S en 800mm f/6.3 VR S.

Welke camera-uitrusting heb ik nodig voor wildlife videografie of filmmaken?

Wildlife videografie en filmmaken hebben veel van dezelfde technische vereisten als wildlife fotografie - maar met een paar extra variabelen om rekening mee te houden, vooral als je je vaardigheden en technieken ontwikkelt.

Beginners in wildlife videografie kunnen bijvoorbeeld de 4K Panasonic DMC-FZ1000 overwegen, met een ingebouwde Leica 25-400mm f/2.8-4.0 zoomlens, of de Panasonic DMC-FZ2000, met een groter bereik van 24-480mm. Als alternatief is er de systeemcamera Sony A6100 en Sony E 55-210mm f/4.5-6.3 OSS.

Voor gemiddelde wildlife videografen biedt de Nikon P1000 met een bereik van 3000 mm een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding. Anders bieden de Olympus OM-D E-M1X en Olympus M.Zuiko Digital ED 75-300mm f/4.8-6.7 II meer flexibiliteit en een betere beeldkwaliteit.

Pro wildlife videografen kunnen de plank niet misslaan met de industriestandaard Sony PXW-FS7 II en Sony FE 100-400mm f/4.5-5.6 GM OSS. 

Of, als je zowel video als foto's wilt maken, kies dan voor de Fujifilm X-H2S, Canon EOS R5 of Nikon Z9 met de Fujifilm XF 70-300mm f/4-5.6 R LM OIS WR, Canon RF 100-500mm f/4.5-7.1L IS of Nikon Z 70-200mm f/2.8 VR S.

Laat je inspireren

Nu je de kennis en de camera-uitrusting hebt, kun je deze interviews bekijken voor wat extra motivatie.

Bedankt voor het lezen van de MPB Gids voor Wildlife Fotografie en Videografie, onze uitgebreide kijk op het maken van wildlife beelden, camera aanbevelingen, advies en interviews met experts.

Op zoek naar meer wildlife content?